Na rynku szkoleń dotyczących systemów zarządzania dostępnych jest mnóstwo ofert kursów na Pełnomocnika ds. ISO czy też Pełnomocnika Systemu Zarządzania Jakością lub innego systemu zarządzania. Szkolenia trwają jeden lub kilka dni, czasem są też rozszerzone o dodatkowe moduły tematyczne, np. Audytora Wewnętrznego ISO.
Uczestników takich szkoleń można podzielić na dwie grupy:
- Osoby, które zamierzają pracować jako Pełnomocnicy lecz brakuje im wiedzy o normach ISO lub zadaniach Pełnomocnika, dlatego chcą się podszkolić. Dla nich certyfikat ze szkolenia jest ważny, ale nie najważniejszy.
- Osoby, które już zostały powołane w swoich firmach do bycia Pełnomocnikami i najczęściej mają pewne doświadczenie z ISO. Osoby te znają mniej więcej wymagania norm, a nawet mogą mieć certyfikaty wydane na starsze normy ISO. Celem udziału w szkoleniu jest dla nich odświeżenie i ugruntowanie informacji oraz przede wszystkim uzyskanie aktualnego certyfikatu Pełnomocnika ISO.
Lecz czy certyfikat Pełnomocnika naprawdę jest obowiązkowy?
Aby odpowiedzieć na to pytanie należy najpierw przypomnieć sobie, kto to jest Pełnomocnik ds. ISO. Zgodnie ze starszymi wydaniami norm ISO 9001, ISO 14001, OHSAS i innymi, Zarząd musiał powołać tzw. „przedstawiciela kierownictwa”, który niezależnie od innych obowiązków miał dbać o działanie systemu zarządzania w organizacji oraz sprawozdawać do kierownictwa z efektów działania systemu. Tym „przedstawicielem kierownictwa” stawał się oczywiście Pełnomocnik ds. ISO. W większości firm funkcja Pełnomocnika ds. Systemu Jakości była nową funkcją dołączaną do już istniejących stanowisk pracy. Oznacza to, że mianowanie na Pełnomocnika wiązało się z dodatkowymi obowiązkami i ewentualnymi gratyfikacjami, a nie ze zmianą stanowiska pracy.
Zgodnie z zapisami najbardziej popularnych norm: jakościowej ISO 9001, środowiskowej ISO 14001 czy BHP ISO 45001 (lub jej starszych odpowiedników OHSAS i PN-N) każdy pracownik wykonujący na rzecz firmy istotne zadania lub obowiązki musi mieć do tego stosowne kwalifikacje. Dotyczy to także Pełnomocnika ds. ISO. Dowodem kwalifikacji jest najczęściej certyfikat ze szkolenia, dlatego przyjęło się, że jeśli ktoś ma zostać Pełnomocnikiem to musi posiadać odpowiedni certyfikat. Taki certyfikat można uzyskać prawdopodobnie po każdym szkoleniu na Pełnomocnika ds. ISO. Jednak czy certyfikat to jedyny dowód kompetencji Pełnomocnika?
Jak potwierdzić kompetencje Pełnomocnika ds. ISO?
Pełnomocnik ds. ISO ma dbać o działanie systemu zarządzania. Aby tego dokonać powinien znać wymagania normy ISO, która jest postawą wdrożonego systemu. Wiedzę o wymaganiach standardu ISO, a także dodatkowe wiadomości przydatne do pracy Pełnomocnikowi można nabyć samodzielnie. Na rynku znajduje się wiele opracowań dotyczących systemów zarządzania. Same normy ISO także są ogólnodostępne. Dużym wsparciem i uzupełnieniem wiedzy mogą okazać się liczne grupy w social mediach o tematyce związanej z ISO. Pozostaje tylko pytanie co będzie potwierdzeniem kompetencji, jeśli Pełnomocnik przeszkoli się sam? Po pomoc można zajrzeć znów do normy ISO. W wymaganiach dotyczących kompetencji jest mowa o konieczności sprawdzenia skuteczności szkoleń (lub innych działań zmierzających do nabycia kompetencji), dlatego szkolenia kończą się przeważnie egzaminami lub innymi formami sprawdzenia wiedzy. W ramach szkoleń wewnętrznych sprawdzenie skuteczności może odbywać się przez rozmowę z przełożonym, podczas której powinien on ocenić przygotowanie pracownika do nowych zadań. Takie rozwiązanie można zastosować w przypadku „self-learningu” Pełnomocnika. Oceny skuteczności szkolenia może dokonać Zarząd firmy, który na tej podstawie dokonuje powołania wybranej osoby na Pełnomocnika. Zapisem z oceny skuteczności szkolenia może być zwykła notatka. W takich przypadkach certyfikat Pełnomocnika nie będzie występował, a mimo to wymagania norm ISO zostaną spełnione. Warto przy tym zwrócić uwagę, że o skuteczności samodzielnego szkolenia na Pełnomocnika zaświadczy najlepiej sama kondycja systemu, nad którym ten Pełnomocnik ma czuwać. Jeśli w wyniku audytów zewnętrznych (od klientów lub z jednostek certyfikujących) stwierdzane są liczne niezgodności wskazujące na niezrozumienie wymagań norm, wówczas być może warto rozważyć wzięcie udziału w zewnętrznym szkoleniu.